Sahra’nın Gözü (Eye of the Sahara)
Richat Yapısı veya Rişat’ın Kalbi olarak olarak da bilinen Sahra’nın Mavi Gözü veya Sahra’nın Gözü (Eye of the Sahara), Sahra Çölü’nde eş merkezli halkalar gibi görünen katmanlar halinde tortul kayaları açığa çıkaran aşınmış bir jeolojik kubbedir. Devasa bir hedef tahtasına benzeyen jeolojik formasyon, Moritanya’da çöl bölgesinde 40 kilometre genişliğindeki bir alan boyunca uzanmaktadır.
Yüzyıllar boyunca, sadece birkaç yerel göçebe kabile, bu oluşumun varlığını biliyordu. İlk olarak 1960’larda Gemini astronotları tarafından fark edilip fotoğraflanmıştır. Daha sonra Landsat uydusu ek görüntüler alarak oluşumun boyutu, yüksekliği ve kapsamı hakkında bilgi vermiştir. Jeologlar başlangıçta Sahra’nın Gözü’nün, uzaydan bir nesnenin yüzeye çarpmasıyla oluşan bir çarpma krateri olduğuna inanıyorlardı. Ancak yapının içindeki kayalar üzerinde yapılan uzun araştırmalar, jeolojik bir kubbe olarak nitelenen yapının kökeninin tamamen Dünya’ya dayandığını göstermektedir. Sahranın gözünde bazıları Dünya’da yaşamın ortaya çıkmasından çok önceye kadar uzanan en az 100 milyon yıllık kayalar bulunmaktadır. Milyonlarca yıl önce, Dünya yüzeyinin derinliklerinden gelen volkanik aktivite, Göz çevresinde ne varsa ortadan kaldırmıştı. O dönemde bölge bugünkü gibi çöl olmayıp daha ılıman bir iklime ve akarsulara sahipti. Sahra Gözünün oluşumu, süper kıta Pangea’nın ayrılmaya başlamasıyla başladı. Pangea’nın dağılmasıyla Atlantik Okyanusu suları bölgeye akmaya başladı. Pangea yavaşça ayrılırken, derinliklerden gelen magma, kumtaşı katmanlarıyla çevrili daire şeklinde kayalık bir kubbe oluşturdu. Erozyon, magmatik kayalar ve kum taşları üzerinde etkili olurken ve kubbe alçaldıkça, geriye Richat Yapısına batık dairesel şeklini veren dairesel sırtlar kaldı. Bugün Sahra gözü, deniz seviyesinin biraz altında yer almaktadır. Sahra’nın Gözü, eşsiz jeolojik özelliği bizzat incelemek için bölgeye akın eden turistleri ve jeologları cezbetmektedir. Çölün seyrek yerleşimi ve bölgenin yağış almadığı düşünüldüğünde çöl rüzgarları dışında gözün varlığını tehdit eden başka bir unsur yoktur. Bununla birlikte uzak bir gelecekte de olsa Sahra’nın Gözü’nün kum ve tozla kaplanması muhtemeldir.
Sahra’nın Gözü’nü ziyaret etmek için öncelikle Moritanya vizesi almanız gerekmektedir. THY ile İstanbul’dan Moritanya’ın başkenti Nuakşot’a direk Uçmaniz mümkündür. Sonrasında yerel bir seyahat acentası vasıtasıyla ile Oudane kasabasının yakınında bulunana Sahra’nın Gözü’ne ulaşabilirsiniz. Göz’ün içinde seyrek de olsa yerleşim hatta bir otel bile bulunmaktadır.